7 thg 6, 2014

THANH HOA ký sự- đất Vua nhà Chúa.

( bài hát nền Quê nghèo- ca sĩ Hương Lan)
       Nằm ở vĩ tuyến 19- 20, Thanh Hóa là tỉnh lỵ của tứ sơn : Bỉm Sơn- Nghi Sơn- Sầm Sơn- Lam Sơn ... Vị trí ở đầu dãy Trường Sơn án ngữ một vùng cửa ải khu ba và khu bốn, Thanh Hóa có đầy đủ địa thế của một Việt Nam thu nhỏ với núi-  rừng- trung du- đồng  bằng và biển đông.
       Sách Đại Nam nhất thống chí, quyển VI, phần Thanh Hóa chép: “Mặt đông trông ra biển lớn, mặt tây khống chế rừng dài. Bảo Sơn Châu (hoặc Sơn Thù) chăm hiểm ở phía Nam, (tục gọi là Eo Ống), giáp huyện Quỳnh Lưu tỉnh Nghệ An, núi Tam Điệp giăng ngang phía Bắc. Ở trong thì sông Mã, sông Lương, sông Ngọc Giáp hợp nhau; ở ngoài thì núi Chiếc Đũa, núi Biện Sơn che chở. Thực là một trọng trấn có hình thế tốt”...
         Nhà sử học Phan Huy Chú viết:
“Thanh Hoa… các triều trước vẫn gọi là một trấn rất quan trọng. Đến Lê lại là nơi căn bản. Vẻ non sông tươi tốt chung đúc nên sinh ra nhiều bậc vương tướng, khí tinh hoa tụ họp lại, nảy ra nhiều văn nho. Đến những sản vật quý, cũng khác mọi nơi. Bởi vì đất thiêng thì người giỏi nên nảy ra những bậc phi thường; vượng khí chung đúc nên xứng đáng đứng đầu cả nước” (Lịch triều hiến chương loại chí, tập I, NXB Sử học, 1960).

       An Nam chí lược của Lê Tắc, phần Phong tục khen là: “Người sinh ra ở Giao Châu và Ái Châu thì rộng rãi, có mưu trí”. 
     Còn trong Đại Nam nhất thống chí Quốc sử quán triều Nguyễn thì bình rằng: “Sĩ tử thích văn học, giữ khí tiết, nông dân chăm cày cấy, thợ thì có người đẽo đá là sở trường hơn cả, ít người buôn bán”

Bản đồ tỉnh Thanh Hóa
     Năm 1889, vua Thành Thái giao nhóm sử gia Cao Xuân Dục, Lưu Đức Xứng, Trần Xán  xem lại Đại Nam nhất thống chí”, bổ sung ý kiến nhận xét con người Thanh Hóa: “Kẻ sĩ ưa chuộng văn học, đời nào cũng có anh tài; (con người phóng khoáng, lỗi lạc, có nhiều tiết khí cũng là nhờ được thanh tú của non sông) .
Núi Long - photo Phương Mai
   Núi Long- đối diện là núi Kỳ Lân...rồng chầu hổ phục.
      Thế núi đã làm cho mảnh đất địa linh nhân kiệt này trở nên đắc địa nhưng cũng không ít nỗi thăng trầm....
      Tiềm lực về kinh tế dồi dào, khí hậu hà khắc, gió Lào nắng lửa, núi cao, sông sâu, biển rộng... nên quy định tính cách con người ở đây kiên cường, táo bạo, chịu đựng và ý chí vươn lên hiếm có. Văn hóa ở đây có những nét riêng thật tiêu biểu không pha tạp lẫn lộn với bất cứ một vùng miền văn hóa nào khác khiến Thanh Hóa trở thành một mảnh đất anh hùng và văn hiến.
 
Cửa Hà sông Mã
Đó là mảnh đất thiêng đã sinh ra các Vua- Chúa, sinh ra những con người kiên cường, kiên trinh, vượt khó, vượt khổ nhưng cũng đầy chất hứng khởi và tâm hồn khoáng đạt.

 Nói đến Thanh Hóa, người ta nhớ đến vô vàn các điệu hò sông Mã với những làn điệu hò đối đáp khỏe khoắn, lãng mạn trữ tình:
Sáng trăng em ngỡ ánh đèn
Bóng nước em ngỡ bóng thuyền anh qua...
Hay: 
Miệng nói tay bẻ lái vào
Rửa chân cho sạch bước vào trong khoang
Thuyền dọc anh trải chiếu ngang 
Anh thời nằm giữa đôi nàng đôi bên...
Dòng sông Chu hiền hòa. (ảnh Phương Mai)

 Đền thờ bà Triệu xã Triệu Lộc, huyện Hậu Lộc
Năm 248 bà đã đứng lên cùng nhân dân đuổi đánh giặc Ngô với câu nói nổi tiếng" Tôi muốn cỡi cơn sóng dữ, chém cá kình ở biển Đông chứ không muốn khom lưng làm tỳ thiếp người".

                               Cổng vào đền thờ thần Đồng cổ ở xã Đan Nê, huyện Thiệu Hóa.
                                                Thềm bậc của đền thờ Đồng Cổ

Cổng đền thờ Lê Hoàn xã Xuân Lập, huyện Thọ Xuân TK X

   Thành Tây Đô TK XIV- Di sản văn hóa thế giới ở huyện Vĩnh Lộc. Đây là kinh đô của nước Đại Ngu thời Hồ ( 1400-1407). Tuy chỉ tồn tại với thời gian ít ỏi nhưng thời nhà Hồ đã để thể hiện một tư tưởng vô cùng tiến bộ. 
Thành Tây Đô như một cái ấn trời đặt giữa vùng non nước cẩm tú. Đây là vùng đất cổ với các miền văn hóa lâu đời như Đa Bút...có tiền án hậu chẩm. Dựa núi Đầu Voi, án núi Đốn Sơn. Hai bên tả hữu là dòng sông Mã và sông Bưởi. Thành xây trong một khoảng thời gian thần tốc ba tháng với nhiều kỳ bí và huyền thoại.

Lăng mộ vua Lê Thái Tổ ở Lam Kinh. TK XV 
( thời hậu Lê kéo dài 356 năm).
Thềm điện Lam Kinh


Cận cảnh thềm điện Lam Kinh


* Phủ chúa Trịnh ở xã Vĩnh Hùng, huyện Vĩnh Lộc


Nghè Vẹt ở xã Vĩnh Hùng huyện Vĩnh Lộc -
 nơi thờ 12 đời Chúa Trịnh TK XVI- TK XVIII  (1545- 1787) gồm 11 gian.
Nghè Vẹt còn thờ Trịnh Ra, vị tổ họ Trịnh và thờ mẹ Chúa Trịnh Kiểm
Khu lăng mộ dòng họ Chúa Trịnh ở Thanh Hóa

* Đình Gia Miêu và quần thể lăng miếu Triệu Tường- Gia Miêu ngoại trang, huyện Tống Sơn (xã Hà Long, huyện Hà Trung nay),
           Đây là nơi phát tích của chín đời chúa Nguyễn được lập nên sau thời chúa Trịnh năm Mậu Ngọ (1558), mở đầu là chúa Nguyễn Hoàng, sau nối tiếp là 13 đời vua Nguyễn, kéo dài 125 năm, bắt đầu từ vua Gia Long (1802 - 1820) cho đến vua Bảo Đại (1926 - 1945) 
Phương Mai và PGS TS Hỏa Diệu Thúy tại đình Gia Miêu (trên) 
và lăng miếu Triệu Tường (dưới) 

Động Hồ Công dưới chân núi Xuân Đài sau chùa Du Anh (Vĩnh Lộc).Trên vòm động có ba chữ Hán “Hồ Ngọc Động”
   Ngôi chùa này là nơi đi tu của công chúa nhà Lý; động Hồ Công là nơi tu luyện và luyện đan của Lão Hồ Công- theo đạo tu tiên... 

       Trên núi, còn rất nhiều bút tích của vua Lê Thánh Tông, Tĩnh đô vương Trịnh Sâm với chữ khắc trên núi: " Thanh Kỳ  khả ái " và bốn chữ trên vách núi"Sơn bất tại cao" ( núi đẹp không phải vì cao hay thấp) của Nguyễn Nghiễm- thân sinh đại thi hào Nguyễn Du để lại) dựa vào câu “Sơn bất tại cao, hữu tiên tất linh; Giang bất tại thâm, hữu long tất ứng” nghĩa là núi không cao mà có tiên sẽ linh thiêng; sông không sâu mà có Rồng sẽ linh nghiệm, ý nói núi ở đây không cao nhưng rất linh thiêng vì là nơi có thần tiên đến ở. Tiên ở đây chính là hai vị chân nhân là Hồ Công Long và Phí Trường Phòng. Tương truyền xưa kia Hồ Công thường đeo trên vai quả bầu nhỏ, ban ngày bán thuốc chữa bệnh, tối đến lại ngủ luôn trong quả bầu. Vị khách lạ Phí Trường Phòng thấy vậy bèn hỏi: “Tại sao quả bầu nhỏ thế mà ông lại vào ngủ được?”. Hồ Công Long cười: “Ngươi có muốn vào thử không?” rồi sau đó hóa phép cho Phí Trường Phòng chui vào trong quả bầu. Thật kinh ngạc khi thấy trong đó có đủ đất trời, trăng sao, sông núi… Biết đây chính là vị đại tiên, Phí Trường Phòng đã quyết tâm ở lại theo học và đắc đạo. Hai vị tiên đã tu tiên trong chính động đá này rồi đi vào cõi bất tử để lại hình hài hóa thành hai pho tượng ngày nay.
Chính sự linh thiêng, huyền bí và vẻ đẹp mỹ lệ mà tạo hóa ban tặng cho nơi đây đã khiến vua Lê Thánh Tông thốt lên “Thần quỳ quỷ tạc vạn trùng san” (vẻ đẹp của động Hồ Công như có quỷ thần soi tạc).

13 nhận xét:

  1. Thăm em nhặt được tem vàng
    Lại thêm đọc sử huy hoàng nước ta
    Thật công phu cô giáo PM ạ
    Chúc em ngày nghĩ cuối tuần an lành hp em nhé

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Cảm ơn Bác Ngocdunglyhoa đã ghé thăm và mở hàng tem vàng. PM chúc Bác luon vui khỏe, thông tuệ và có nhiều bài viết hay

      Xóa
  2. Trả lời
    1. Cảm ơn Mạnh Ồ đã ghé thăm Blog Phương Mai.Được văn nhân khen thế này còn gì bằng....

      Xóa
  3. Tối an lành nhé!

    http://img1.123tagged.com/en/goodnight/21.gif

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Chào Phú Đoan. Thỉnh thoảng sang giao lưu cho vui nhé.

      Xóa
  4. Mình thực sự thích thú có một người bạn kiến thức rộng như vậy, từ đây mình học thêm nhiều điều mới nửa. cám ơn bạn và chúc bạn luôn dồi dào sức khoẻ nhé.

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Mẫn quá khen rùi..Là những chia sẻ về quê hương, khoe quê một tý...Chúc Mẫn luôn vui khỏe và hạnh phúc nhé

      Xóa
  5. KÝ SỰ HAY HÌNH ẢNH THẬT ĐẸP

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Vâng. Em cảm ơn chị đã ghé thăm và động viên Blog Phương Mai

      Xóa
    2. Phương Mai là gái đa tài
      Viết về lịch sử không dài mà hay
      Phải chăn người có hoa tay
      Tâm hồn trong sáng nên say tỉnh nhà

      Xóa
  6. Đi tìm cái ảnh minh họa cho bài viết, lạc vào Blog của chị Phương Mai (HTC đã từng vào một lần rồi, lâu nay quên bẵng mất) Xin phép được "mượn" cái ảnh của chị chụp khu lăng mộ họ Trịnh. Nếu rảnh rỗi, mời chị ghé qua Tuấn Công Thư Phòng (tuancongthuphong.blogspot.com) nhé. HTC

    Trả lờiXóa
  7. Tuấn Công- thiếu gia của cụ Tuấn Phổ đây ư ? Blog Phương Mai rất vui được cậu ghé thăm. Ảnh đã đăng lên cộng đồng mạng thì coi như là của chung tất cả mọi người, là niềm tự hào của người xứ Thanh rồi, Tuấn Công cứ việc "rinh" cái nào tùy ý nhé. PM sẽ ghé thăm thư phòng....Cảm ơn.

    Trả lờiXóa

Bạn đọc có thể chèn Ảnh hoặc Video clips trực tiếp bằng cách sao chép URL hình ảnh ( chuột phải vào ảnh gốc lấy URL) rồi dán vào cửa sổ comment. Xin cám ơn.