Hầu chuyện các bác lúc nhàn đàm : "Cho em chém gió một tý...."

Mặt hoa ghé dưới bóng hoa

      Trong khi cả làng cả tổng rục rịch vào năm học mới thì trường em lại nghỉ hè. Thì nghỉ thôi ! Không nghỉ thì cứ việc tự tìm ra việc mà đày ải mình cho đủ 365 ngày rồi lại chúi mũi vào đầu năm học mới... 

     Gọi là nghỉ thu thì đúng hơn bởi đã sang mùa mưa được vài tuần; bởi đã chấm hết cái ngày đội nắng đội gió, đội sấm chớp, đội cả trời mưa. Em chả dám nói quá chứ địa hình và thời tiết quê em phàm lắm. Núi thì cao, suối thì sâu, gió nóng, nắng lửa, sông cái chồm lên như ngựa, vào mùa  lũ thì đỏ ngàu. Mỗi ngày đi trên con đường của mặt trời từ Đông sang Tây qua hết cả vụ hè, "chúng em" đen như chấy, đen như chuột...
         Em quê hơn bất cứ một người nhà quê nào. Điều này em không lấy làm xấu hổ bởi cả nước Việt Nam  có đến 4/5 diện tích là nông thôn, em nằm trong cái phần đại thể, mà cái gì nằm trong tốp số đông thì yên tâm: chết bầy hơn sống độc. Sở dĩ em thấy mình rất quê vì em có những phẩm chất như là hay khoe, hay tham, chua ngoa, kiệm nhời, điệu và hay thẹn (!)

Góc quê dịu dàng ở sân nhà em

         Nếu ai đồng hành một đoạn với trang Blog em thì thấy rất chi là rõ. Em khoe quê ngoại em ở thành nhà Hồ, là Tây đô của nước Đại Ngu trong lịch sử, khoe có đức thánh Trần Khát Chân tài giỏi trung nghĩa, khoe huyệt đạo quốc gia, khoe suối Cá thần ở Cẩm Thủy, khoe phong tục tập quán, lễ hội và danh thắng, khoe là đất của Vua, nhà của Chúa....cứ như những thứ đó của riêng nhà em không bằng. Điều này, em thấy mình rõ chi là giống nhà cái ông lão Hai trong truyện ngắn "Làng" của cố nhà văn Kim Lân- ông lão Hai suốt ngày khoe cái từ đường dòng họ; khoe cái sinh phần của cụ Thượng ....
          Em lại hay tham nữa, "mỗi người thì có một nghề, con công thì múa, con nghê thì chầu " ...Vậy mà em chả yên thân làm nghề dạy học, em giở rói đủ thứ cũng chỉ vì em thích. Bạn em nó bảo:
          - " Đằng ấy không đi tu mà cũng mang họ "Thích", nhở ?
          Nó chửi em đấy các bác ạ. Ai mượn em học mỹ thuật ? Mà mỹ thuật cổ là liên quan đến cổ vật trong đình chùa, là hoa văn, là kiến trúc và hiện vật của từng niên đại...thế là đụng đến anh lịch sử, đụng đến văn hóa vùng miền. Tính em lại hay đến nơi đến chốn, không hời hợt mà phải tận cùng, tìm hiểu tận gốc, trốc tận rễ sự vật như bóc hành. Rồi thì văn hóa, rồi thì dân ca. Ở đây mênh mang sông nước, chốn nọ lững lờ trăng buông; chỗ này giao duyên dùng dằng dúng dắng, chỗ kia dô tả dô tà, nhọc nhằn lam lũ...em thích! Thế là tập tọng ư ử nhảy lên sân khấu ngành cùng đồng nghiệp.    Chuyên đề đổi mới phương pháp giảng dạy khiến bọn chúng em hay phải đi công tác khắp nơi trong tỉnh, lên vùng núi cao có; "đồng bào" cũng có, dọc triền sông Mã cũng có, thế là em lọt mắt rõ lắm thứ. Mãi sau này khi gã Hồ Anh Thái chỉ ra, em mới thấy em rõ là giống đồ trẻ con nhà quê: "Hễ thấy cái gì lọt mắt là nổi máu sở hữu". Khổ thế!

Nhái Bén trú mưa.

          Tính em hay tham và thích linh tinh đủ thứ. Trong Blog, em lúc thì làm thơ, lúc thì viết cảm xúc, lúc thì viết những thứ mình ngẫm ra, gọi là nghiên cứu cho sang. Được cái, các bác thể tình vào đọc và có nhời động viên chia sẻ. Được cái, văn em không sực mùi son phấn, cũng chẳng rộn tiếng binh đao, mà chỉ rặt một mùi...quê. 

 Đó là mùi nắng, mùi gió, mùi bùn và hăng hắc ngai ngái mùi thơm của hoa cỏ đồng nội; râm ran hay inh ỏi của tiếng côn trùng nơi đầm nước, ràn rạt hay miên man hối hả của mưa...

 Em cu Bầu - SVĐH năm thứ 5

     Em cũng hay được tặng thơ lắm. Dạo lão nhà em mới nghỉ hưu về hậu phương. Phụ trách hai thằng cu cho em đi học tiếp. Em biết lão nịnh nhưng mắt em vẫn ươn ướt, mũi vẫn phập phồng cảm động. Thơ lão viết thế này:

Mỗi khi em ở xa về
Là anh lại được em kêu: "Cuội già" !
(Lão nhà em hơn em 10 tuổi, tóc húi ngắn xung quanh, đầu như cái trách nồi rang, giống đầu thằng cuội  Đỗ Hồng Quân, nên 2 thằng cu nhà em gọi bố là : bố Cuội ).

cu em Bầu và cu anh Tũn

Cuội già chẳng có gốc đa
Nên Cuội cứ vẫn vào ra sớm chiều
Hai con, mẹ rất thương yêu
Thằng anh tên Tũn, thằng em tên Bầu
Mỗi khi mẹ muốn gội đầu
Cuội già đun nước*, thằng Bầu lấy khăn.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ăn gì cũng được, miễn đừng tốn lương
Nghe  ra lòng mẹ vấn vương :
Cha con nhà Cuội mẹ thương vô cùng...
        Sau này nữa, em cũng còn được tặng ối thơ ( lúc này em không còn trẻ- em nói giảm nói tránh từ "già" đấy, các bác đừng ném đá em)... dưng mà em không còn cảm giác mắt ươn ướt mũi phập phồng, tim thổn thức nữa. Chắc em vô cảm. Thơ là chắt lọc ra từ tâm can người ta cơ mà !....Em chỉ cười và rồi em...thẹn. 

        Nếu thơ họ khen em "đằm thắm"; khen em "vững vàng"; em "từng trải, bản lĩnh" nó đi một nhẽ., nó mới đúng với lứa tuổi "chúng em". Đằng này...thơ thương em buồn, tội em vắng, khen em....đẹp nữa. Cả làng cả tổng  buồn mới lại vắng ấy chứ có phải mình em đâu ? Đến cái tuổi này rồi bao nhiêu là thứ lo toan, trách nhiệm, áp lực nhè vào một con người mà dội xuống kiếp đàn bà. Dựa vào người thì người già, dựa vào  núi thì núi sập. Chỉ có thể dựa vào mình thôi. Họ quên rằng đàn bà quê chúng em bán mặt cho đất, bán lưng cho trời, phò chồng con như phò Ấu chúa đến quên cả thân mình. Như nhà em đây chẳng hạn: ngót 1/3 thế kỷ chỉ hát có độc một bài : VÌ NHÂN DÂN QUÊN MÌNH. nhưng tiền bối của chúng em lại tuyên ngôn: "Tôi muốn cỡi con sóng dữ, chém cá kình ở biển đông...". .Úi, nghĩ đến tiền nhân mà càng thẹn.
       Cũng bởi tại em hay nói vống lên ( có ít sít ra nhiều- có 1 nói ra 10 ). Đứa bạn em nó hỏi :
          - Thất tình à ? Răng làm thơ hay rứa ?
        Em bẩu nó : Tao thử "khổ nhục kế" cho thơ nó hay thôi mà ! Đêm Noel, mình đi làm về đến thành phố là gần giờ giáng sinh. Đêm lạnh ngắt, giữa lúc mà cả thiên hạ đang tận hưởng giá trị tinh thần... Tự thương cái thân vạc, giận người... thế rồi bài thơ Đêm Noel ra đời. Em viết đoạn kết thế này :
Đêm Noel không có anh
Đêm hội không còn là hội nữa
Em trở về trong căn phòng nhỏ
Tay trong tay, mình đan lấy tay mình.... 
nó chửi em là đồ "cưa sừng làm nghé". Em không cãi nó nhưng trong lòng ấm ức lắm ! Không lẽ em lại viết thế này:
Đêm Noel

Em và Lão nhà em

Em tung tăng áo mới !
Lòng rộn ràng  phơi phới
Bên anh hội mùa đông
Em ước tháng một lần
Có Noel lễ hội
Anh mua em xúc xích
Và thật nhiều bánh kem
Anh là người hạnh phúc
Em xấu chả ai thèm... 
vừa vô duyên, vừa xấu, lại tham ăn nữa... Em chả dại mà đăng bài này ở BLog nhà em...Các bác bí mật cho em với.

        Lão nhà em kể từ ngày làm được cấy bài thơ khiến vợ con cảm động, đâm sinh thói thơ phú, quá tự tin, tuyên ngôn có phần ẩu.... Em bảo lão : "Hay thơ và thích thơ là dấu hiệu "già". Già không những thể hiện ra "mùi già" còn thể hiện ra thơ nữa. Mùi già là mùi khen khét mồ hôi của cơ thể lâu ngày không tắm, quần áo ít là ủi, là mùi của thuốc huyết áp, thuốc tiểu đường, thuốc kháng sinh, mỡ máu trộn lẫn; mùi của nước tiểu són ra quần lâu ngày không thay... câu này là cái nhà lão Hồ Anh Thái nói nhớ, không phải nhà em nói....
         Em bảo với chồng em :
    -  Người ta mà là đàn ông nhá, gái cứ gọi là tự ý mà lăn vào lòng, nhá. Chả mất công tán tỉnh! Nhiều người tán gái mà không biết đường tán. Hay là anh để người ta dạy cách tán gái cho, nhớ ?
       Lão nhà em vốn hiền lành, em hay bắt nạt. Lão nhà em không nói lại, chỉ lườm em, miệng lẩm bẩm: "nói năng lộn xộn" !

           Em cười sướng và chợt nghĩ: Mình mới thử tưởng tượng thôi mà đã mắc chứng tưởng bở...chả trách ! Nhưng em trỗi lên cái bệnh nghề nghiệp. Cố vớt vát, em dạy lão nhà em bài học xương máu:
1/  Nếu anh tặng thơ cho em nào đó...mà thấy mắt em chớp chớp, long lanh, má ửng hồng, vẻ thẹn thùng hiện ra trên gương mặt là dấu hiệu tốt, cứ thế mà thừa thắng xốc tới. Nhá !
2/  Nếu em nào nhận được thơ  rồi mà im lặng hoặc chỉ cười thôi, thì anh hãy dừng lại ngay. Và, hãy liệu hồn. Nhá !
3/ Với phụ nữ có tuổi, hãy khen  những giá trị đúng với lứa tuổi người ta. Khen người ta đẹp, tán tỉnh người ta chốn "quan trên trông xuống, người ta trông vào" chả khác chi đào mả cha người ta lên. Nhá !
4/ Anh tỏ tình và nói nhời yêu người ta thì phải đưa ra được bằng chứng, nhá! "Em" có hỏi bằng chứng đừng có mà tương cho nó một mớ thơ, đại loại :
-  Rằng là sẽ anh hái sao trên bầu trời đính vào đôi mắt em a....
-  Anh mang vầng trăng khuyết cài  lên mái tóc em a...
-  Anh là nô lệ a. Em là công chúa của anh a....
       "Em ấy" sẽ "ngộ độc thơ" dù nó có yêu thơ, nhá. Cũng đừng có mà đưa ra bằng chứng là cái đồng hồ giờ chính ngọ. Nhá !
          Nhà em đang hăng hái bỗng mất hứng bởi hàng xóm xay lúa ù ù. Chợt nghĩ bụng: "Quái ! Sao lại có tiếng xay lúa ở phố nhở ? Sao lại còn cối để nhà ai xay lúa đêm hôm giờ này? Chả nhẽ lại vẫn còn cái cảnh bỏ trấu vào cối để xay cho hết đêm dài...."
        Nhìn lên giường, thấy lão nhà em đang say sưa giấc điệp. Em bỗng lấy làm thẹn. Thì ra, từ lúc tới giờ..."thị" nói chuyện có một mình.
-------------------------------------------------------------------------
.* Ngày đó, nhà em đun nấu bằng bếp củi.